Nabulgar sa 2023 annual audit report sa Commission on Audit o COA sa Department of Public Works and Highways o DPWH ang P783,529,617.36 nga advance payments sa mga kontratista nga pakyas pang nabawi’g balik bisan sa katapusang bahin ning tuiga.
Ang mga pondo alang sa 353 ka proyekto sa imprastraktura nga human na,terminated o naghulat nga wad-ag bili ang kontrata.
Gipasidan-an sa COA nga kini nga pagka-diskobre ang dayag nga kasupakan sa Revised Implementing Rules and Regulations o IRR sa Republic Act no. 9184 ug nagresulta sa peligro sa dako ang mawala nga pondo sa gobierno.
Kabahin sa mga nadiskobrehan sa COA ang mga mosunod:P388 milyon para sa 253 ka proyekto nga humana;P 351.7 milyon para sa 94 nga terminadong proyekto ug P 43.7 milyon para sa unom ka proyektong naghulat sa terminasyon.
Ang wala nabawi nga advance payments nagpakita sa pakyas nga ubsan ang mga bayad nga nagmando sa 15% reduction gikan sa periodic progress payments sa mga kontraktor hangtod hingpit mabayran ang advances.
Kabahin usab sa mga isyung nalakipsa findings sa pakyas nga ma-forfiet ang advance payment bonds sa oras saterminasyon sa kontrata.
Kulang usab sa monitoring ug ensakto nga pagkibhang gikan sa mga billing sa kontraktor.
Wala usab makumpleto ang accounting records ug ang mga pagkalangan sa pag-proseso sa mga claim sa kontratista.
Bisan ang wala nabawi nga advances ang nag-resulta sa dakong pondo sa publiko nga dili na magamit sa gobierno alang sa uban pang mga importanteng mga proyekto.
Kini ang rason nga gisugyot sa COA nga pangayuon ang gilayong pagbayad gikan sa mga kontratista o e-forfeit ang ilang na-post nga bonds.
Angayan usab sugdan ang legal nga aksyon batok sa mga nagmagahi nga ibalik ang advances.
Hugot usab nga ipatuman ang pagsunod sa IRR sa RA No. 9184 ug mga patakaran sa DPWH sa pagbawi sa advance payments.
Ipalig-on usab ang monitoring mechanisms aron masiguro ang tukma nga pagkibhang sa advances gikan sa progress billings.
Ipatuman usab ang mga probisyon sa kontrata nga nagtugot sa pagkibhang sa advances gikan sa claims sa uban pang mga proyekto nga adunay parehong kontratista.
Angayang ipatuman ang administrative sanctions batok sa mga tawo nga pakyas pagsunod sa mga proseso sa pagbawi.
Samtang gisaysay usab sa DPWH nga padayon ang ilang paningkamot pagtuag sa isyu nga naglakip sa pagpalugwa sa demand letters sa mga kontratista,pakig-koordinar sa regional offices aron ipatuman ang koleksyon ug paghimo sa legal remedies.
Taliwala sa maong mga lakang,gipasabot sa COA nga kinahanglan ang mas hugot nga pagsunod ug dugang mga aksyon aron kalikayan nga mapun-an ang pagsaka sa ihap sa wala nabawi nga advances.(data source from COA 2023 Annual Audit Report for DPWH)
