Happy Valentines Day mga Ka Bombo!
Ning adlawa, busy ang manalahing suok sa Pilipinas sa pagpamaligya ug pagpalit sa nakaputos nga rosas ug uban pang dekolor nga mga bulak, hinan-is, dinner dates ug valentines party.
Apan, nakapangutana ba kita kung para kinsa kini nga selebrasyon? Normally, ang tubag nato para sa mga manag-uyab, lovers, magti-ayon, ug sa atong mga ginikanan.
Well yes, mao kana ang pina tumong sa selebrasyon, ang pagselebrar sa gugma sa usa ka bana sa iyang kapikas. Usa ka timaan nga gipgbugkos ang ilang kasing kasing sa Dios ug bisan ang kamatayon dili makapapuwas sa maong bugkos kay gumikan kini sa gugma.
Nasupak niini ang pinulungang “til death do us part’ kay daghang mga magtiayon ang nagsinaaray nga dili maglimtanay bisan sa adlaw nga sila mangamatay hangtud sa adlaw nga sila mubalik sa kalibutan aron ma reincarnate. Busa duna dayon pinulungan nga, “have we met before”, kana bang murag sauna ra mo nga nagkaila. Nagtoo ba kamo sa reincarnation?
Anyway, dili gyud malimod nga commercialized ug highly publicized na ang selebrasyon sa Valentines day. Commercialized tungod kay ang selebrasyon kulangon kung walay regalo nga cakes, bouqet of flowers, chocolate or sweets nga mga giveaways. Publicized tungod kay walagtoo sa atong social media news feed pulos nga love post.
But again, did we ask, nganong babaye ra man tagaan sa roses o gifts sa valentines day? How about si Bana, o si uyab nga lalaki? In as much as we know, VALENTINES DAY is also about “a two way street”. Nakadawat ka kay dunay nihatag, diba tama lang pud kung mudawat ka, insigida naa pud kay i-give back o kanang gitawag nga return of investment?
Ingon sa mga love expert, GOD IS LOVE, busa ang valentines day, situated sa matag bulan sa Pebrero kay reminders ni sa atong tanan nga tumutoong Kristiano nga ang LOVE is a two way channel – GIVE LOVE, AND LOVE Back. Apan, adunay dakung hagit ang LOVE nga gusto ni ST VALENTINE. Ingon siya, it should be a kind of love nga sacrificial, unconditional o walay kapalit ug labaw sa tanan, usa ka klase sa responsabli nga gugma.
Whats IRONIC mga ka bombo is that, diba martyr ang tawag sa mga tawong one sided ang love? Like our heros! Ang atong mga bayani sa sobra nila nga higugma sa kagawasan para sa nasud niadtong 1896, ilang gisugal ang ilang kaugalingon. Therefore, a martyr’s love is “boundless”, maayo ang tumong sa ilang gisugal nga kinabuhi, and thats we experiencing now, our country’s freedom, ang kagawasan sa atong nasud.
But, who is St. Valentine and what is his story?
Ang kasaysayan sa Valentine’s Day nagsugod sa karaang panahon sa Roma nga adunay usa ka paring gitawag sa ngalang Valentinus. Nahimo siyang Santos, busa gitawag nato siyang St Valentine. Base sa pagtuon, siya na-canonized o nahimong santos niadtong 496 AD ni Pope Gelasius I. Apan tungod sa kakulang sa kasaligan nga impormasyon bahin kaniya, siya gikuha gikan sa General Roman Calendar niadtong 1969. Bisan pa niini, siya gihapon giila isip usa ka santo sa Romano Katoliko nga Simbahan ug gisaulog ang pagdumdum kaniya matag ika-14 sa Pebrero.
Kung palawoman ka nato ang pagsuta sa selebrasyon ang kagikan sa Valentines Day nanukad sa upat ka pagtoo:
Una, ang Ancient Roman Festival of Lupercalia. Kini nga piyesta, gipahigayon sa tunga-tunga nga semana Pebrero, dungan sa pagselebrar sa tingpamulak. Kuyog sa selebrasyon ang sa mga ritwal sa pagsabak (fertility). Adunay usab ritwal sa pagpares-pares sa mga babaye o lalaki.
Ikaduha, ang pagselebrar sa V-DAY pinaagi sa mga storya kalabot sa kinabuhi ni Saint Valentine. Aduna’y daghang mga gipasa-pasa nga mga hisgut ug mga nakasulat sa libro kabahin sa kaagi ni Saint Valentine, kinsa naila isip usa ka Kristohanong martir. Dunay mga nag-ingon nga nga siya usa ka pari nga tigpakasal sa mga batan-ong magtiayon, nga gidili pagminyo sa panahon ni Emperor Claudius II. Ang laing pagtoon, nagsaysay nga siya usa ka obispo nga gipatay tungod sa pagtabang sa mga Kristiyano nga makalingkawas gikan sa pagkapiniriso sa Roma.
Ikatolo, ang Christianization of Pagan Festival. Kini nga pagtuo maoy naghatag sa kontobersiya tali sa tinoohoang Katoliko batok tinuohang Pagan. Tungod kay, dunay pagtuo nga namugos nga ang kagikan sa Valentines Day, gikopya lang sa Pista sa Lupercalia. Base sa kasaysayan, gi-adaptar daw kini nga selebrasyon sa mga kristiano ug niadto giselebrar matag tunga-tungan nga adlaw sa Pebrero.
Unsa ba ang LUPERCALIA FEAST?
Ang Lupercalia usa ka karaang piyesta sa Roma nga gipahigayon matag ika-15 sa Pebrero. Kini nga piyesta naglakip sa mga ritwal sa paghalad og kanding alang sa fertility ug iro alang sa purification. Ang mga babaye ug mga lalaki ipag-pares pinaagi sa ritwal, ug kini kasagaran magresulta sa kasal.
Ang Lupercalia naglakip usab sa mga ritwal nga nagpalig-on sa fertility ug pagpurify sa siyudad. Ang mga pari nga gitawag og Luperci maghalad og mga kanding ug iro, ug ang ilang mga agtang pagahiran sa dugo gamit ang usa ka kutsilyo nga gigamit sa paghalad. Ang dugo pagahugasan gamit ang lana nga gikuha gikan sa mga kanding.
Ang mga lalaki magdagan nga halos hubo ug maghampak sa mga babaye gamit ang mga piraso sa panit sa kanding. Kini nga ritwal nagtuo nga makapadugang sa fertility sa mga babaye. Ang piyesta naglakip usab sa mga pagselebrar ug mga pagdihon sa mga babaye ug mga lalaki.
Ang Lupercalia usa ka importante nga piyesta sa Ancient Rome nga nagpalig-on sa fertility ug pagpurify sa siyudad. Kini nga piyesta naghatag og kahigayonan sa mga tawo nga magselebrar ug magpakita sa ilang mga ritwal ug tradisyon.
Sa katapusan, ang ikaupat nga klase sa kagikan sa VDAY mao ang Medieval Traditions. Kini nga tinuohan ug kalihukan nagsugod sa Middle Ages. Ang Valentine’s Day nahimong popular isip adlaw sa romantikong gugma, partly tungod sa impluwensya ni Geoffrey Chaucer ug sa tradisyon sa pagpangulitawo o courtly love.
Kinsa ba si Geoffrey Chaucer?
Si Geoffrey Chaucer usa ka bantog nga English poet ug author nga nailhan sa iyang mga sinulat sama sa “The Canterbury Tales.” Siya giila nga usa sa mga nag-una nga manunulat sa English literature ug adunay dako nga impluwensya sa pagpalambo sa modernong English language.
Ang koneksyon ni Geoffrey Chaucer sa Valentine’s Day nagsugod sa iyang sinulat nga “The Parliament of Fowls” nga gisulat niadtong 1382. Sa maong sinulat, iyang gi-tratar ang Valentine’s Day isip adlaw “hunting period” o adlaw mga magpa-firing sqaud, kay ingon niya mao kini ang pinaka maayong adlaw sa love match making. Kini nga ideya nagpalig-on sa koneksyon tali sa Valentine’s Day ug romantikong gugma.
Ang “The Parliament of Fowls” usa ka 699-line nga balak (poem) nga naghulagway sa mga langgam (bird) nga nagtapok sa ika-14 sa Pebrero aron pagpili sa ilang mga pares. Kini nga sinulat naghatag og bag-ong kahulugan sa Valentine’s Day isip adlaw sa romantikong gugma ug courtship. Ang impluwensya ni Chaucer nagpadayon hangtod karon, ug ang iyang mga sinulat naghatag og dako nga kontribusyon sa pagpalambo sa mga tradisyon sa Valentine’s Day.
Sa modernong panahon, ang Valentine’s Day nagpadayon nga popular sa tibuok kalibutan. Adunay mga negosyo sama sa florist, card shops, ug chocolate manufacturers alang lamang sa VDAY celebration. Ang mga tawo magsaulog niini pinaagi sa paghatag og mga regalo sama sa bulak, tsokolate, ug romantikong dates. Bisan sa komersyalismo, ang essence sa Valentine’s Day mao ang pagpaambit sa gugma ug pagpasalamat.
Apan, dili tanan mosugot sa pagsaulog sa Valentine’s Day. Adunay mga grupo nga naglantaw niini nga usa ka komersyal nga aduna ra’y katuyoan nga makaon ug makwarta. Ang uban nagtuo nga kini usa ka piyesta nga wala’y relihiyosong bili ug nagbag-o sa tinuod nga kahulugan sa gugma. Ang mga kontrobersiya nagpalapad pa tungod kay adunay mga nagtuo nga ang Valentine’s Day nagpaila-ila sa mga kabataan sa pagpakigilawas (sex) ug dili angay nga mga kinaiya.
Ingon sila mas mapuno pa daw ang mga motel, inns ug hotels panahon sa VDAY, inay ang simbahan nga magmisa para sa Valentines Day Mass, ug pahinungod kang Santo Balentino.
Sa kabilin ug kultura, ang Valentine’s Day importante alang sa daghang mga tawo. Kini nga adlaw naghatag kanila ssa higayon nga magpakita sa appreciation ngadto sa ilang mahal sa kinabuhi. Ang mga magtiayon ug mga minahal naghatag og panahon sa usag usa aron makapahayag sa ilang pagbati. Kini nga adlaw makapahinumdom nga ang gugma adunay daghang porma ug makita bisan asa.
Daghang mga nasud ang nagsaulog sa Valentine’s Day uban ang mga tradisyonal nga paagi. Sa Japan, ang mga babaye ang maghatag og tsokolate sa mga lalaki, ug sa March 14, ang mga lalaki ang motubag. Sa South Korea, ang mga magtiayon naghatag sa mga regalo kada ika-14 nga adlaw sa bulan gikan sa Pebrero hangtod Desyembre. Sa United States, ang mga tawo magpalit sa mga Valentine’s Day cards, bulak, ug tsokolate alang sa ilang mahal. Adunay “twinning” sa pagsul-ob sa pula nga sinena, ug halinon ang mga kolor pula nga mga bisti, sapatos, gwantes, scarf, baso, plato ug uban pang regalo nga kolor pula sama sa paghatag mansanas, strawberries, red water melon ug daghang pang uban.
Apan, aduna usab mga nasud nga dili mosaulog sa Valentine’s Day tungod sa relihiyosong ug kultural nga rason. Sa Saudi Arabia, gidili ang pagsaulog sa Valentine’s Day tungod sa pagtuo nga kini dili inline sa ilang Islamic beliefs. Sa Iran, ang gobyerno nagpugong sa mga Valentine’s Day activities ug products tungod sa dili pagkauyon. Bisan pa niini, adunay mga underground celebrations nga nagpadayon sa uban nga mga lugar.
Sa India, adunay mga grupo nga nagprotesta batok sa Valentine’s Day tungod kay ilang pagtan-aw nga kini nagpro-promote og western culture ug dili angay sa ilang tradisyon. Bisan pa sa mga oposisyon, daghang mga kabataan ang nagpadayon sa pagsaulog ug paghatag sa mga regalo ngadto sa ilang mga mahal. Kini nga kontrobersiya nagpadako pa sa diskusyon bahin sa pag-apil sa western practices sa lokal nga kultura.
Sa Pilipinas, ang Valentine’s Day nasulod pinaagi sa impluwensya sa mga Amerikano ug mga Kastila. Ang mga Pilipino nagdawat sa mga tradisyon sa Valentine’s Day ug nag-adopt sa mga pamaagi sa pagsaulog niini. Ang mga magtiayon ug mga mag-uyab maghatag og mga bulak, tsokolate, ug mga regalo sa usag usa. Ang mga mall ug public places mag-host og mga events sama sa concerts ug romantic dinners.
Ang Valentine’s Day sa nasud, usa ka popular nga okasyon nga gisaulog sa tanang edad. Ang mga parokya nagbuhat og mga kasal nga libre alang sa mga magtiayon nga buot magpakasal. Sa mga mall ug public places, daghang mga events ang ginahimo sama sa concerts, gift-giving, ug romantic dinners. Kini nga adlaw, mga kabataan ug mga hamtong maghatag og bulak ug tsokolate, ug mag date sa ilang mga minahal.
Ang VDAY sa Pinas, dili lamang alang sa mga magtiayon apan alang usab sa mga pamilya ug mga higala. Ang mga tawo magpakita og appreciation ug gugma ngadto sa ilang mga mahal sa kinabuhi pinaagi sa mga simple nga gestures ug thoughtful gifts.
Bisan pa sa komersyalismo, ang essence o bili sa Valentine’s Day sa Pilipinas mao ang pagpaambit sa gugma ug pagpasalamat. Ang mga tradisyon sa pagsaulog nagkalainlain depende sa lugar ug kultura, apan ang essence sa gugma nagpadayon nga universal. Kini nga okasyon naghatag og paglaum nga ang gugma dili gayod mawala bisan unsa pa ang mga pagsulay ug mga pagsulay nga moabot.
Sa kinatibuk-an, ang bag-ong panahon nagtukmod sa Valentine’s Day isip pagpadayag sa kinaiya sa gugma, pagpasalamat ug family bonding. Bisan adunay mga isyu ug kontrobersiya, daghang mga tawo ang nagtan-aw nga kini usa ka espesyal nga adlaw alang sa tanan nga nagmahal. Kini nga okasyon naghatag og paglaum nga ang gugma dili gayod mawala bisan unsa pa ang mga pagsulay ug mga pagsulay nga moabot.
